W 2021 roku zakończył się IV etap wdrażania tzw. pracowniczych planów kapitałowych. Pomimo tego, że ustawa została zapoczątkowana ponad 3 lata temu, nadal budzi wiele pytań i nieufności. Okazuje się bowiem, że PPK owiane jest wątpliwościami, a koncepcja dobrowolnego zrzekania się części pensji na poczet oszczędzania, wzbudza kontrowersje i zmierza się z dość dużym brakiem zaufania.
Czy słusznie? Jakie są pracownicze plany kapitałowe opinie? Jak na to zapatrują się Polacy i skąd biorą się wspomniane już obawy?
Co to są pracownicze plany kapitałowe?
Pracownicze plany kapitałowe nazywane są skrótem PPK. W dużym uproszczeniu jest to dobrowolny i prywatny systemem oszczędzania, wchodzący w skład polskiego systemu emerytalnego. Celem PPK jest systematyczne gromadzenie oszczędności przez osobę wpisaną jako “uczestnik”. Oszczędności te, docelowo są wypłacane po osiągnięciu przynajmniej 60 roku życia, chociaż program uwzględnia sytuacje, gdzie konieczna jest wcześniejsza wypłata oszczędności.
System powstał w październiku 2018 roku, wraz z ustawą, która obowiązuje w naszym życiu od stycznia 2019 roku. Za wdrożenie i ewidencjonowanie całego programu odpowiedzialny jest Polski Fundusz Rozwoju, a także Komisja Nadzoru Finansowego.
PPK oparte jest na tzw. trójstronnej współpracy – pracownika, pracodawcy i państwa – a także na czterech rodzajach wpłat które są zapisywane na indywidualnym rachunku danego pracownika.
- wpłaty podstawowe – dokonywane co miesiąc, zarówno przez podmiot zatrudniający (w tym przypadku pracodawcę), jak i podmiot zatrudniany, czyli uczestnika. Wysokość wpłaty, którą uiszcza uczestnik PPK uzależniony jest od procentów i wysokości wynagrodzenia.
- wpłaty dodatkowe – kwoty poza wpłatami podstawowymi. Co ważne – osoba zatrudniona nie może dokonywać wpłat wysokości przekraczającej 2,5% wynagrodzenia.
- wpłata powitalna – jest jednorazową wpłatą dokonywaną przez państwo, wynoszącą 250 zł.
- dopłata roczna – czyli dopłaty dokonywane przez państwo w związku z uczestnictwem w PPK. Wpłata w wysokości 240 zł rocznie przysługuje każdemu, kto gromadzi na swoim rachunku odpowiednie środki.
Pracownicze plany kapitałowe czy warto?
Pieniądze odkładane w ramach PPK są lokowane w fundusze inwestycyjne o stopniu ryzyka zależnym od wieku. Krótko mówiąc – im pracownik staje się starszy, tym instytucja zarządzająca musi bardziej dbać o bezpieczeństwo oszczędności i stopę zwrotu. Sama koncepcja PPK jest korzystna, ale posiada główną wadę – wprowadzony został limit kosztów zarządzania rachunkami, który nie może przekroczyć 0,6% całości aktywów.
Warto też nadmienić, że według badań społecznych, potencjalni uczestnicy PPK… nie mają zaufania do oszczędzania na emeryturę w koncepcji wsparcia państwa. Krótko mówiąc – Polacy nie czują się bezpiecznie z koncepcją oddawania części swoich dochodów. Jest to stosunkowo duży problem, zważywszy na fakt, że docelowo do 2025 roku liczba uczestników powinna wynieść 40% wszystkich pracowników. Obecne liczby wskazują jednak, że osiągnięcie tego pułapu będzie niezwykle trudne – tylko do końca 2020 roku do PPK przystąpiło zaledwie 1,7 miliona pracowników, co stanowi zaledwie niecałe 30%. Wynik ten jest niezwykle niepokojący, zwłaszcza, że celem długoterminowym jest partycypacja na poziomie nawet 75%.
Pracownicze plany kapitałowe – od kiedy?
PPK obowiązuje przedsiębiorstwa od 2019 roku, a termin wdrożenia jest uzależniony od m.in. liczby zatrudnionych pracowników. Najwcześniej PPK pojawiły się w dużych przedsiębiorstwach, a w 2021 roku zaczął funkcjonować także w firmach małych, zatrudniających mniej niż 20 osób.
W związku z pandemią COVID-19 przedłużono termin zawieranie umów tworzących PPK, ale docelowo w 2021 rok powinny funkcjonować już w każdym przedsiębiorstwie – również w przypadku podmiotów jednostki sektora finansów publicznych.
Pracownicze plany kapitałowe – dla kogo?
Pracownicze plany kapitałowe stworzone zostały dla pełnoletnich pracowników, którzy pracują na każdą umowę, od których odprowadzane są obowiązkowe składki emerytalno-rentowe. W tej grupie wyróżnia się między innymi:
- pracowników – osoby zatrudnione na umowę o pracę, umowę powołania wyboru, a także umowę na zasadach spółdzielczej umowy o pracę,
- osoby fizyczne, które wykonują pracę nakładczą,
- członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, a także spółdzielni kółek rolniczych
- osoby, które wykonują umowę agencyjną lub umowę zlecenie,
- osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierających zasiłek macierzyński.
Co ważne – osoby, które ukończyły 55 rok życia trafiają do PPK automatycznie. Aby zrezygnować z tej funkcji należy podpisać i przekazać specjalną deklarację, która musi być dostarczona do podmiotu zatrudniającego. Osoby po 55 roku życia, ale przed 70 rokiem życia, mogą przystąpić do planu tylko na życzenie – to znaczy podpisując wspomnianą już deklarację.
Wady PPK
- niższe pensje – wpłata pieniędzy do PPK oznacza nieco uboższą pensję,
- automatyczny zapis – do PPK zostaną zapisani wszyscy pracownicy z tzw. automatu. Aby z niego zrezygnować konieczne jest stworzenie odpowiedniej deklaracji,
- przymusowe, dodatkowe koszty dla firm – program nie przewiduje odmowy ze strony pracodawcy, który musi udostępnić swoim pracownikom PPK,
- konieczność wzbudzenia zaufania, co jest głównym wyzwaniem programu – Polacy nie ufają samej koncepcji oszczędzania, gdzie część należności trafia “do kieszeni” Państwa.
Zalety PPK
- dodatkowy kapitał, który można wykorzystać po 60 roku życia,
- wysoka stopa zwrotu z oszczędności – sam system jest korzystny, bowiem otrzymujesz m.in. dodatkową, coroczną opłatę w wysokości 240 zł
- przywrócenie zaufania nie tylko do rządu, ale także do samej koncepcji długoterminowego oszczędzania.
Bibliografia:
[1] Założenia programu Pracowniczych Planów Kapitałowych, www.mojeppk.pl [dostęp 2020-04-30].
Brak komentarzy!