Podatek katastralny w Polsce – opinie i przewidywania ekspertów

Temat podatku katastralnego pojawia się w Polsce coraz częściej, wzbudzając skrajne emocje. Jego koncepcja i założenia są wyjątkowo kontrowersyjne, mimo tego, że od lat obowiązuje w innych krajach Unii Europejskiej. Co ważne – podatek ten nie jest tożsamy z obecnie obowiązującym w Polsce podatkiem od nieruchomości, który ustalany jest bez względu na wartość lokum.

Kontrowersje i wyraźny sprzeciw powoduje, że w naszym kraju cały czas odkładane jest wprowadzenie nowego podatku – głównie z uwagi na gospodarkę, ekonomię i głos społeczeństwa. Zatem czy podatek katastralny w Polsce będzie miał rację bytu? Jak wygląda ów podatek katastralny w Europie i czy w najbliższych latach możemy spodziewać się jego wprowadzenia również na terenie naszego kraju?

Podatek katastralny co to?

Podatek katastralny jest rodzajem podatku, który pobiera się od wartości katastralnej nieruchomości. Jego wysokość zależy od wartości domu lub mieszkania. Docelowo chodzi o to, że im lokum jest droższe, tym większą opłatę będziesz musiał ponieść. Co ciekawe – oszacowanie tej wartości wcale nie jest takie proste, dlatego że z wartością katastralną niesie się wiele procesów i dodatkowych taksacji.

Określenie katastralny pochodzi z języka łacińskiego (ad valorem) i oznacza “od wartości”.

Zalety podatku katastralnego

• zwiększenie dochodu jednostek samorządu terytorialnego, a także uzależnienie dochodów jednostek od wartości nieruchomości,
• dzięki niemu możliwe jest wprowadzenie uporządkowanej organizacji, która wspiera racjonalny rozwój miast (np. zwiększając dostęp do mieszkań),
• sam podatek przyczynia się także do uporządkowania własności nieruchomości, pozytywnie wpływając na bezpieczeństwo branży obrotu nieruchomościami,
• ograniczenie strefy podatków lokalnych,
• podatek jest ogromnym impulsem do tego aby zagospodarować przestrzenie, które dotychczas były niewykorzystywane,
• podatek edukuje, a także podnosi świadomość, która wskazuje na to, że istnieje związek pomiędzy wartością nieruchomości, a sposobem wydatkowania zasobów miejskich.

Wady podatku katastralnego

• pojawia się wysoki stopień obciążeń podatkowych właścicieli nieruchomości, co zwiększa m.in. koszty wynajmu,
• podatek jest kosztowny we wdrożeniu i drogi w administrowaniu,
• wysokość obciążeń podatkowych nie jest zależna od np. dochodów podatników,
• bardzo często podatek przyczynia się do tego, że właściciele nieruchomości nie są chętni do remontowania lub modernizacji danego lokum, obawiając się mp. że wzrośnie wartość domu,
• podział społeczeństwa, ze względu na kontrowersyjne oceny wartości nieruchomości (ciężko jednoznacznie stwierdzić, które lokum jest cenniejsze),
• podatek katastralny może być wyjątkowo kosztowny – w niektórych przypadkach wynosi może wynieść nawet kilkanaście tysięcy rocznie,
• badania pokazują, że podatek może pogłębić dysproporcje pomiędzy gminami bogatymi, a gminami biedniejszymi.

Podatek katastralny ile wynosi?

Obecnie w Polsce obowiązuje podatek od nieruchomości, który ustalane jest za pomocą powierzchni posiadanej nieruchomości. W rzeczywistości więc kwota pobierana jest od gruntu, na którym usytuowana jest dana nieruchomość – niezależnie od tego jaką ona posiada wartość. Średnio wynosi ona około kilkaset złotych w skali rocznej.

Podatek katastralny docelowo ma być pobierany od właścicieli na podstawie wartości danego mieszkania. Wartość uzależniona jest od szeregu czynników – m.in. od lokalizacji, stanu technicznego, standardu, metrażu itd. Wiąże się to z faktem, że w wielu przypadkach wprowadzenie tego typu podatku oznaczać będzie większe koszta – a tym samym dojdzie do pewnej dysproporcji społeczeństwa.

Może się więc okazać, że właściciel małej kawalerki w centrum miasta będzie obciążony większymi opłatami, niż właściciel dużego domu na wsi.

Te zauważalne różnice oraz ryzyko związane z niezadowoleniem społeczeństwa jest głównym prowodyrem, dla którego jeszcze podatku katastralnego w Polsce nie ma. Ciężko więc jednoznacznie powiedzieć o wartości i kwocie, którą mielibyśmy zostać docelowo obciążeni. Analizy wskazują, że mieszkanie w Warszawie mające około 60- 70 m², którego wartość wynosi około miliona złotych, mogłoby wygenerować podatek sięgający nawet 10000 zł rocznie.

Obecnie najniższa stawka podatku katastralnego wynosi około 1,5%, obowiązując w takiej formie na Łotwie i w Irlandii.

Podatek katastralny w Polsce od kiedy?

Temat podatku katastralnego wraca jak bumerang, co kilka lat. Aspekt ten regularnie wzbudza skrajne emocje i jak dotąd nie zdecydowano się na jego wprowadzenie – głównie ze względu na istniejące podziały oraz widoczne, negatywne sygnały społeczeństwa. Głównym sygnałem “przeciw” jest fakt, że koncepcja podatku nie uwzględnia dochodów podatnika, co może się wiązać z niewystarczającymi środkami na jego spłacenie. Kontrowersyjne jest także ocenianie lokum pod kątem wartości, która może być oceniana w sposób wyjątkowo subiektywny i sprzeczny z różnymi założeniami (ciężko bowiem stwierdzić, czy dom na wsi jest bardziej wartościowy niż mieszkanie w mieście).

Warto jednak nadmienić, że w 2018 roku nastąpiło jednak ustawowe przekształcenie własność gruntów, będących dotychczas w użytkowaniu wieczystym, co – według specjalistów – jest pierwszym krokiem do tego, aby docelowo wprowadzić koncepcję katastralną w Polsce. Podatek katastralny 2021 nie wejdzie “w życie”, ale nie ma jednoznacznych odpowiedzi, dotyczących kolejnych lat. Pozostaje więc czekać i obserwować sytuację w naszym kraju, trzymając “rękę na pulsie” i obserwując zapowiedzi ewentualnych zmian.

Bibliografia:

[1] Głuszak, M., & Marona, B. (2015). Podatek katastralny. Ekonomiczne uwarunkowania reformy opodatkowania nieruchomości. NUMERY ARCHIWALNE W WOLNYM DOSTĘPIE!, 65.